W branży termoizolacyjnej, gdzie efektywność energetyczna i trwałość materiałów odgrywają kluczową rolę, płyty izolacyjne na bazie poliuretanu (PUR) i poliizocyjanuranu (PIR) drugiego gatunku (tzw. "seconds" lub "B-grade") stanowią ekonomiczną alternatywę dla produktów premium. Te materiały, nie spełniające pełnych standardów jakościowych, są sprzedawane po obniżonych cenach, co czyni je atrakcyjnymi dla projektów budżetowych w sektorze agro i przemysłowym. Jednak ich zakup wymaga świadomości potencjalnych wad, wynikających z błędów produkcyjnych, które mogą wpływać na izolacyjność termiczną, odporność na wilgoć i długoterminową stabilność. Badania wskazują, że materiały drugiego gatunku mogą tracić do 20–30% efektywności izolacyjnej w porównaniu do produktów pierwszego gatunku, głównie z powodu nieregularności strukturalnych i degradacji w warunkach wilgotnych. Niniejszy artykuł, oparty na aktualnych danych naukowych z 2025 roku, omawia proces powstawania wad, ryzyka związane z ich użytkowaniem oraz kontrast z politykami producentów materiałów premium, takich jak XPS AGRO.
Płyty PUR i PIR powstają w procesie spieniania polimerów z użyciem gazów ekspandujących (np. pentanu lub HFC), co tworzy strukturę komórkową odpowiedzialną za izolacyjność termiczną (λ ≈ 0,022–0,028 W/m·K). Wadliwe partie klasyfikowane jako drugiego gatunku wynikają z błędów w kontroli jakości, takich jak nierównomierne mieszanie komponentów chemicznych, awarie sprzętu czy uszkodzenia podczas transportu. Te defekty prowadzą do nieregularności, które obniżają opór cieplny (R-value) i zwiększają podatność na wilgoć. Na podstawie analiz laboratoryjnych, typowe wady obejmują:
Te wady powstają na etapie produkcji ciągłej, gdzie parametry takie jak temperatura (ok. 50–60°C) i ciśnienie muszą być precyzyjnie kontrolowane. W przypadku PIR, wyższa temperatura reakcji (do 100°C) zwiększa ryzyko niestabilności, co często skutkuje klasyfikacją jako drugiego gatunku.
Sprzedaż płyt PUR i PIR drugiego gatunku budzi kontrowersje ze względu na brak pełnej gwarancji producenta i ograniczoną dokumentację techniczną. Kupujący często nie są świadomi, że te materiały mogą nie spełniać norm ASTM lub ISO dotyczących odporności na ogień (klasa B2–B3) i wilgoć, co zwiększa ryzyko w aplikacjach agro, gdzie ekspozycja na amoniak i wilgoć jest wysoka. Analizy wskazują, że w wilgotnych warunkach płyty drugiego gatunku mogą ulegać degradacji szybciej, tracąc do 25% R-value w ciągu 5 lat, co prowadzi do wyższych kosztów energetycznych i potencjalnych zagrożeń pożarowych. Dodatkowo, brak certyfikatów może uniemożliwić uzyskanie ubezpieczenia lub spełnienie regulacji UE dotyczących efektywności energetycznej (dyrektywa EPBD).
W odróżnieniu od praktyk niektórych producentów PUR i PIR, firmy oferujące materiały premium, jak XPS AGRO, stosują politykę zero tolerancji dla wad. Każdy produkt niespełniający standardów jest recyklingowany na etapie produkcji, co zapewnia jednolitą jakość i pełną gwarancję. XPS AGRO, z zamkniętą strukturą komórkową, wykazuje wyższą stabilność termiczną (λ ≈ 0,033 W/m·K) i odporność na wilgoć (<0,5% nasiąkliwości), co czyni go preferowanym wyborem w sektorze agro, gdzie trwałość przekłada się na oszczędności długoterminowe.
Zakup płyt PUR i PIR drugiego gatunku może być ekonomiczną opcją, ale wymaga dokładnej oceny wad i ryzyka, aby uniknąć problemów z efektywnością i bezpieczeństwem. W kontekście zrównoważonego budownictwa, materiały premium jak XPS AGRO oferują wyższą niezawodność i zgodność z normami, budując zaufanie wśród profesjonalnych użytkowników. Kupujący powinni zawsze żądać pełnej dokumentacji i testować materiały w warunkach symulujących aplikację, aby zapewnić optymalne wyniki.
Źródła:
Na podstawie raportów (2021–2024). Pełne raporty dostępne online:
