W branży budowlanej i agroprzemysłowej często spotyka się błędne przekonanie, że styropian (EPS – Expanded Polystyrene) i styrodur (XPS – Extruded Polystyrene) to materiały o podobnych właściwościach, różniące się jedynie drobnymi szczegółami. Chociaż oba bazują na polistyrenie, ich procesy produkcyjne, struktura mikroskopowa oraz parametry fizyczne są zasadniczo różne, co wpływa na ich zastosowanie w izolacji termicznej. W niniejszym artykule, opartym na aktualnych danych naukowych z 2025 roku, przedstawiamy kompleksowe porównanie EPS i XPS, z uwzględnieniem specjalistycznego wariantu XPS AGRO przeznaczonego do sektorów rolniczych i przemysłowych. Analiza obejmuje różnice w produkcji, właściwościach mechanicznych, termicznych oraz odporności na czynniki środowiskowe, poparte badaniami i testami laboratoryjnymi.
EPS (styropian) wytwarzany jest poprzez ekspansję granulek polistyrenu za pomocą pary wodnej i środków spieniających, takich jak pentan. Granulki są wstępnie spieniane, a następnie formowane w bloki pod wpływem ciepła i ciśnienia, co prowadzi do struktury otwartokomórkowej z porami wypełnionymi powietrzem. Proces ten przypomina ekspansję ziaren ryżu, tworząc lekki, porowaty materiał o gęstości typowo 15–30 kg/m³. Z bloków wycina się płyty, co czyni produkcję ekonomiczną, ale podatną na nieregularności strukturalne.
Z kolei XPS (styrodur) powstaje w procesie ekstruzji, gdzie stopiona masa polistyrenu z dodatkiem gazów spieniających (np. HFC lub CO₂) jest wytłaczana przez dyszę pod wysokim ciśnieniem i temperaturą (180–240°C). To umożliwia utworzenie jednolitej, zamkniętokomórkowej struktury o gęstości 25–45 kg/m³, bez szczelin między komórkami. Proces ten jest bardziej zaawansowany technologicznie, co zwiększa koszty, ale zapewnia wyższą homogenność i wytrzymałość materiału.
Podsumowując, EPS to materiał o otwartych porach, przypominający kruchą kostkę cukru – chłonny i podatny na deformacje. XPS natomiast przypomina twardą deskę do krojenia z plastiku – zwartą, odporną na nacisk i wilgoć.
XPS AGRO to specjalistyczna odmiana styroduru, zaprojektowana dla sektorów agroprzemysłowych, chłodniczych i przemysłowych. W odróżnieniu od standardowego XPS budowlanego, który jest chroniony warstwami konstrukcyjnymi, XPS AGRO jest eksponowany na ekstremalne warunki: wysoką wilgotność, skrajne temperatury, agresywne substancje chemiczne (np. amoniak) oraz szkodniki. Jego błękitny kolor wynika z dodatków stabilizujących, takich jak inhibitory UV i biocydy.
Produkcja XPS AGRO obejmuje zaawansowane techniki, w tym kontrolowaną ekstruzję z dodatkiem środków opóźniających palenie, uelastyczniaczy, stabilizatorów UV, biocydów, przeciwutleniaczy, hydrofobowych substancji oraz inhibitorów pleśni i gryzoni. Materiał przechodzi leżakowanie i obróbkę termiczną, zapewniając stabilność wymiarową i chemiczną. Gęstość wynosi 30–40 kg/m³, a wytrzymałość na ściskanie >300 kPa, co czyni go idealnym do izolacji sufitów, ścian i dachów w chlewniach, kurnikach czy magazynach rolnych.
Standardowy XPS budowlany brakuje tych dodatków, co czyni go nieodpowiednim dla agro – mogłoby to prowadzić do degradacji i strat ekonomicznych. XPS AGRO zapewnia redukcję strat ciepła o 25–30% w obiektach inwentarskich, poprawiając efektywność energetyczną i dobrostan zwierząt.
EPS i XPS, choć oparte na polistyrenie, różnią się fundamentalnie: EPS nadaje się do ekonomicznych, suchych aplikacji, podczas gdy XPS exceluje w warunkach wilgotnych i obciążonych. XPS AGRO, jako wariant specjalistyczny, stanowi optymalne rozwiązanie dla branży rolnej, oferując wzmocnioną odporność i trwałość. Wybór materiału powinien uwzględniać specyfikę środowiska, z naciskiem na długoterminową efektywność i zrównoważony rozwój, zgodnie z unijnymi normami emisji z 2025 roku.
Źródła:
Na podstawie raportów z Atlas Molded Products, Epsole, DuPont, Fabco Polystyrene i innych (2023–2025). Pełne raporty dostępne online:
